Umorzenie postępowania

Postępowanie karne prowadzi się wtedy, gdy doszło do popełnienia przestępstwa. Istnieją sytuacje, w których pomimo początkowych podejrzeń okazuje się, że danego czynu nie popełniono lub że z innych przyczyn nie stanowił on przestępstwa albo sprawca z jakichś przyczyn nie może być ukarany.

W takich sytuacjach postępowania karnego nie prowadzi się; nie wszczyna się go już wszczęte - umarza. Co istotne, umorzenie postępowania ze wskazanych w Kodeksie przyczyn nastąpić powinno zawsze i na każdym etapie postępowania karnego.

Chodzi w szczególności o sytuacje gdy:

  1. Czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia,
  2. Czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa,
  3. Społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,
  4. Ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze,
  5. Oskarżony zmarł,
  6. Nastąpiło przedawnienie karalności,
  7. Postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się,
  8. Sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych,
  9. Brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela,
  10. Brak jest wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej, chyba że ustawa stanowi inaczej,
  11. Zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie.

W wielu przypadkach okoliczności uzasadniające umorzenie postępowania są oczywiste i proste do udowodnienia, jednakże niekiedy ich wykazanie wymaga odpowiedniej argumentacji i podlega ocenie organu prowadzącego

[stan prawny: lipiec 2015 roku]