Postępowanie przygotowawcze
Postępowanie karne jest początkowo prowadzone jako "postępowanie przygotowawcze". Wszczyna się je po otrzymaniu zawiadomienia złożonego policji lub prokuraturze przez pokrzywdzonego lub inne osoby, albo wskutek zdobycia własnych informacji przez organy ścigania, które uzasadniają podejrzenie popełnienia przestępstwa.
Cele postępowania przygotowawczego zostały zdefiniowane w następujący sposób:
- Ustalenie, czy rzeczywiście został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo (nie zawsze czyn zabroniony będzie przestępstwem! – np. z powodu zaistnienia obrony koniecznej czy stanu wyższej konieczności).
- Wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy.
- Zebranie danych o sprawcy (stosunki rodzinne, majątkowe, wiek, wykształcenie, dane o karalności...) oraz o jego dotychczasowym sposobie życia.
- Wyjaśnienie wszelkich okoliczności sprawy oraz ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody.
- Zebranie, zabezpieczenie i utrwalenie dowodów w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zasadności wniesienia aktu oskarżenia albo innego zakończenia postępowania, jak również do przedstawienia wniosku o dopuszczenie tych dowodów i przeprowadzenie ich przed sądem.
To prokurator jest więc "gospodarzem" tego etapu postępowania, nawet jeżeli prowadzi je policja (prokurator może zlecić policjantom prowadzenie czynności). Prokurator decyduje (w drodze postanowień) o wielu istotnych kwestiach - np. o przedstawieniu zarzutu, o skierowaniu do sądu aktu oskarżenia czy o zabezpieczeniu określonego materiału dowodowego.
Postępowanie przygotowawcze może być prowadzone jako "śledztwo" lub "dochodzenie". Nie są to więc synonimy. To czy postępowanie jest prowadzone jako śledztwo czy dochodzenie zależy od spełnienia określonych w kodeksie postępowania karnego kryteriów. Ogólnie warto wskazać, iż śledztwa prowadzone przez prokuratora, w wypadku poważniejszych przestępstw.
Pokrzywdzony przestępstwem i podejrzany o nie są stronami postępowania przygotowawczego. Prokurator jest zaś organem prowadzącym je - na podobnej zasadzie co sąd w postępowaniu sądowym.
[stan prawny: lipiec 2015 roku]
- Opis procedury karnej
Postępowanie przygotowawcze
W początkowej fazie postępowania karnego wszczyna się i prowadzi postępowanie przygotowawcze.
-
Postępowanie sądowe
Po zakończeniu czynności postępowania przygotowawczego, w zależności od jego wyników, sprawa może zostać skierowana do sądu.
-
Postępowanie wykonawcze
Po tym jak sąd orzekający w sprawie wyda ostateczny i prawomocny wyrok skazujący - w razie skazania oskarżonego na którąkolwiek z kar wyszczególnionych w kodeksie karnym musi być ona prawidłowo wyegzekwowana.
-
Sposoby rozpoczęcia postępowania karnego
Początkowym etapem postępowania karnego jest postępowanie przygotowawcze, które wszczyna się w razie uzasadnionego podejrzenia, iż doszło do popełnienia przestępstwa.
-
Sposoby zakończenia postępowania
Biorąc pod uwagę cele i całokształt toczącego się postępowania karnego w danej sprawie, zostaje sporządzone orzeczenie kończące je.
