Zatarcie skazania

Z punktu widzenia zasady humanitaryzmu postępowania i polityki karnej zatarcie skazania jest instytucją niezwykle ważną. Wychodzi się bowiem z założenia, że karanie sprawcy przestępstwa nie powinno trwać "bez końca", a sprawca po odbyciu swojej kary nie powinien żyć zawsze ze stygmatem przestępcy, gdyż oddala go to od społeczeństwa i uniemożliwia trwałe odejście od przestępczej drogi. Z tych powodów wprowadzono instytucję zatarcia skazania.

Zatarciu podlegają co do zasady wszystkie wyroki, za wyjątkiem skazania na karę pozbawienia wolności (bez warunkowego zawieszenia jej wykonania) za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności osoby małoletniej poniżej lat 15.

Z chwilą zatarcia skazania skazanie uważa się za niebyłe. Sprawca może formalnie podawać się za osobę niekaraną, a wpis o skazaniu usuwa się wówczas z rejestru karnego.

Następuje to po upływie określonego czasu liczonego od wykonania lub darowania (lub przedawnienia wykonania) orzeczonej za przestępstwo kary.

Czas ten, zależny jest od rodzaju wydanego w sprawie wyroku lub orzeczonej kary:

  1. W razie skazania na karę pozbawienia wolności, 25 lat pozbawienia wolności lub na dożywotnie pozbawienie wolności - zatarcie następuje po 10 latach (jeżeli jednak kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat, Sąd na wniosek skazanego może orzec zatarcie takiego skazania już po upływie 5 lat).
  2. W razie skazania na karę ograniczenia wolności – zatarcie następuje po 3 latach.
  3. W razie skazania na karę grzywny – zatarcie następuje po roku.
  4. W razie wydania wyroku skazującego i odstąpienia przez Sąd od wymierzenia kary – zatarcie następuje po roku od uprawomocnienia się orzeczenia.
  5. W razie orzeczenia kary w zawieszeniu na okres próby - zatarcie skazania następuje po 6 miesiącach od upływu okresu próby.

Zatarcie skazania nie może nastąpić jednak przed wykonaniem, darowaniem lub przedawnieniem wykonania orzeczonego w związku z tym środka karnego, przepadku lub środka kompensacyjnego (np. naprawienia szkody).

Dopuszczalne jest jedynie jednoczesne zatarcie wszystkich skazań - zatarcie skazania za dany czyn nie nastąpi też w razie gdyby jego sprawca został skazany za kolejne przestępstwo, przed zatarciem poprzedniego.

[stan prawny: lipiec 2015 roku]